|
|
1. Khái niệm:
+ Rối loạn phân liệt cảm xúc loại hưng cảm (F25.0). + Rối loạn phân liệt cảm xúc loại trầm cảm (F25.1). + Rối loạn phân liệt cảm xúc loại hỗn hợp (F25.2). 2. Tiêu chuẩn chuẩn đoán theo ICD-10 (1992): 2.1 Rối loạn phân liệt cảm xúc loại hưng cảm: 2.1.1. Tiêu chuẩn chuẩn đoán: + Một rối loạn trong đó các triệu chứng TTPL và các triệu chứng hưng cảm cả 2 đều nổi bật trong cùng một giai đoạn bệnh + Khí sắc bất thường, hưng phấn. + Tư duy hưng phấn, tự đánh giá bản thân quá cao và ý tưởng khuyếch đại, đôi khi kích động hoặc bạo lực và ý tưởng bị truy hại + Hoạt động tăng quá mức, rối loạn khả năng tập trung chú ý và mất khả năng ức chế bình thường. + Có thể có hoang tưởng liên hệ, tự cao hoặc truy hại hoặc có hoang tưởng bị chi phối, bị kiểm tra. + Có thể xuất hiện ảo giác (ảo thanh) hoặc các hoang tưởng khác. + Rối loạn hành vi nặng nề.Mặc dù rối loạn cảm xúc và hành vi rầm rộ, nhưng rối loạn phân liệt cảm xúc hưng cảm có thể phục hồi hoàn toàn trong thời gian vài tuần. 2.1.2. Nguyên tắc chỉ đạo chuẩn đoán: + Khí sắc hưng phấn nổi bật + Có ít nhất 1 hay 2 tiêu chuẩn chuẩn đoán tâm thần phân liệt và các hoang tưởng, ảo giác không phù hợp cảm xúc. Ví dụ: hưng cảm kèm theo hoang tưởng bị hại + Các đợt tái diễn đều có mặt cả 2 loại triệu chứng rối loạn hưng cảm và rối loạn phân liệt. + Giữa các đợt tái phát bệnh nhân hoàn toàn ổn định. 2.2. Rối loạn phân liệt cảm xúc loại trầm cảm: 2.2.1. Tiêu chuẩn chuẩn đoán: + Rối loạn có cả 2 triệu chứng của TTPL và trầm cảm đều nổi bật lên trong cùng một giai đoạn bệnh + Khí sắc trầm và kèm theo nhiều triệu chứng trầm cảm đặc trưng. + Hoạt động bị ức chế, tác phong chậm chạp, lờ đờ + Mất quan tâm thích thú, giảm tập trung chú ý. + Xuất hiện các hoang tưởng bị kiểm tra, hoặc hoang tưởng kỳ quái, tự cao và ý tưởng bị phát thanh hoặc tư duy vang thành tiếng + Có thể xuất hiện các ảo thanh bình phẩm, ảo thanh ra lệnh. + Rối loạn phân liệt cảm xúc loại trầm cảm ít loại hưng cảm, nưng chúng có khuynh hướng kéo dài, tiên lượng không thuận lợi, phục hồi hoàn toàn và số ít bệnh nhân để lại di chứng phân liệt. 2.2.2. Nguyên tắc chỉ đạo chuẩn đoán: + Có giai đoạn trầm cảm nổi bật và ít nhất có 2 triệu chứng trầm cảm đặc trưng. + Có ít nhất 1 tiêu chuẩn TTPL điển hình và hoang tưởng, ảo giác không phù hợp với rối loạn khí sắc. + Các đợt tái phát đều là trầm cảm và giữa các đợt tái phát bệnh nhân gần như ổn định hoàn toàn 2.3. Rối loạn phân liệt cảm xúc loại hỗn hợp: + Rối loạn phân liệt cảm xúc loại hỗn hợp là rối loạn có các triệu chứng phân liệt và rối loạn cảm xúc lưỡng cực hỗn hợp trong cùng một giai đoạn bệnh. + Bao gồm cả tâm thần phân liệt chu kỳ, loạn thần phân liệt cảm xúc hỗn hợp. + Là giai đoạn các triệu chứng rối loạn cảm xúc lưỡng cực nổi bật.+ Kết hợp ít nhất một triệu chứng phân liệt. + Giữa các giai đoạn bệnh thì bệnh thường xuyên giảm. 3. Tiêu chuẩn chuẩn đoán theo DSM-IV-TR (2000): A. Có một giai đoạn bệnh liên tục, trong đó trầm cảm nặng hoặc hưng cảm hoặc hỗn hợp cùng tồn tại song song với các triệu chứng đáp ứng tiêu chuẩn A của TTPL. B.Trong cùng một giai đoạn bệnh, có các hoang tưởng hoặc ảo giác duy trì ít nhất 2 tuần và không có triệu chứng khí sắc nổi bật. C. Các triệu chứng đáp ứng tiêu chuẩn của một giai đoạn khí sắc phải tồn tại trong một thời gian đáng kể của toàn bộ giai đoạn toàn phát và di chứng.
D. Rối loạn không do tác động trực tiếp của nghiện chất hoặc một bệnh cơ thể.Cần ghi rõ thể bệnh:Thể lưỡng cực: nếu rối loạn bao gồm một giai đoạn hưng cảm hoặc hỗn hợp hoặc cả hưng cảm và hỗn hợp với trầm cảm. 4. Tiên lượng: Rối loạn phân liệt cảm xúc là bệnh loạn thần nội sinh, tiến triển theo chu kỳ, giữa các đợt tiến triển thì bệnh gần như thuyên giảm hoàn toàn, loại hưng cảm thì tiên lượng tốt hơn trầm cảm. Các giai đoạn phân liệt cảm xúc loại trầm cảm có khuynh hướng kéo dài hơn và tiên lượng không thuận lợi 5. Điều trị : Đối với giai đoạn tiến triển, bệnh nhân bắt buộc phải nhập viện để điều trị tích cực bằng các liệu pháp hoá dược, liệu pháp sốc điện, liệu pháp tâm lý và tái thích ứng xã hội. Sau điều trị tích cực trong bệnh viện cần phải tiếp tục điều trị ngoại trú củng cố tại cộng đồng. 5.1. Liệu pháp hoá dược: + Các thuốc an thần kinh: tác dụng chủ yếu là chống loạn thần. Có thể chọn một hoặc kết hợp thuốc tuỳ từng bệnh nhân. Thông thường sử dụng từ liều thấp đến khi đạt được hiệu quả điều trị.Các thuốc thông dụng: aminazin; haloperidol; tisercin; sulpiride; thioridazin. + Các thuốc bình thần: tác dụng chủ yếu là chống lo âu, giảm kích thích và các rối loạn thần kinh thực vật. + Các thuốc chống trầm cảm: chỉ định cho bệnh nhân rối loạn phân liệt cảm xúc loại trầm cảm, tác dụng chủ yếu là chống trầm cảm .+ Các thuốc điều hoà sắc khí: tác dụng chủ yếu là ổn định khí sắc. 5.2. Liệu pháp sốc điện: Chỉ định cho những bệnh nhân rối loạn phân liệt cảm xúc loại trầm cảm nhất là đối với những bệnh nhân có ý tưởng tự sát. |
